Τρίτη 9 Ιουνίου 2020

ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ



ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Οι διαθέσεις του ρήματος
Διάθεση είναι ο τρόπος με τον οποίο το ρήμα «διατίθεται» σε σχέση με το υποκείμενό του.
Η διάθεση δηλ αναφέρεται στη σημασία του ρήματος και στη σχέση που έχει με το υποκείμενό του και φανερώνει αν το υποκείμενο ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή αν βρίσκεται σε κάποια κατάσταση.

Οι διαθέσεις του ρήματος είναι τέσσερις: ενεργητική, παθητική, μέση και ουδέτερη:
Ενεργητική διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο ενεργεί, π.χ. τρέχω
Παθητική διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο δέχεται ενέργεια ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλο, π.χ. φωτίζομαι (από τον ήλιο)
Μέση διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο ενεργεί και η ενέργεια ξαναγυρίζει στο ίδιο, π.χ. πλένομαι (πλένω τον εαυτό μου)
Ουδέτερη διάθεση έχουν τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται σε μια κατάσταση, π.χ. κοιμάμαι

Η διάθεση του ρήματος είναι ανεξάρτητη από τη φωνή στην οποία βρίσκεται. Δηλαδή, ένα ρήμα μπορεί να βρίσκεται στην ενεργητική φωνή και να έχει παθητική διάθεση (π.χ. μαύρισα από τον ήλιο) ή να βρίσκεται στην παθητική φωνή και να έχει ενεργητική διάθεση (π.χ. χρειάζομαι χρόνο) κ.λπ.

Η παθητική σύνταξη
Όταν διατυπώνουμε ένα νόημα χρησιμοποιώντας ρήμα παθητικής διάθεσης έχουμε παθητική σύνταξη.
• Στην παθητική σύνταξη υπάρχει και το ποιητικό αίτιο: ένα προθετικό σύνολο που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο, π.χ. προδόθηκα από τους φίλους μου (= οι φίλοι μου με πρόδωσαν).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να αναφέρετε τη διάθεση των ρημάτων των παρακάτω προτάσεων.
- Ο Νίκος κοιμάται.
- Τα χιόνια έλιωσαν από την άνοδο της θερμοκρασίας.
- Η Μαρία περιποιείται πολύ τα μαλλιά της.
- Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεκουράζονται τις μεσημεριανές ώρες.
- Οι μαθητές ετοιμάζονται για τις εξετάσεις.
-Τα περισσότερα αντικείμενα του σπιτιού καταστράφηκαν από την μανία της πυρκαγιάς.
- Ο Δημήτρης κάθεται με τις ώρες στον καναπέ και βλέπει τηλεόραση.
- Οι αθλητές του στίβου τρέχουν πολύ γρήγορα.

2. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο.
- Στο Βυζάντιο οι δυνατοί εκμεταλλεύονταν και καταπίεζαν τους μικροκαλλιεργητές.
- Κάθε χρόνο απονέμονται βραβεία από το σχολείο στους άριστους μαθητές.
- Ο απαγωγέας αναγνωρίστηκε από τον ήχο της φωνής του.
-  Οι φίλοι μας θεώρησαν το Βασίλη εγωπαθή και αλαζόνα .


Κυριακή 31 Μαΐου 2020

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ



ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Ενότητα 3η
Κείμενο: Η  πραγματική Φιλία
Από όλα τα αγαθά που κάνουν τη ζωή του ανθρώπου ευτυχισμένη τίποτε δεν είναι μεγαλύτερο, τίποτε γονιμότερο, τίποτε πιο ευχάριστο από την πραγματική φιλία.    (Επικούρειος φιλόσοφος)
Τι είναι όμως η πραγματική φιλία; Είναι ο στενός και θερμός δεσμός δύο ή περισσοτέρων προσώπων, που στηρίζεται στην αμοιβαία ανιδιοτελή αγάπη και εκτίμηση· είναι ο πολύτιμος και σταθερός δεσμός που ενώνει ενάρετους ανθρώπους,  στην καταγωγή ξένους ή συγγενείς. Οι εκλεκτότεροι πνευματικοί άνθρωποι όλου του κόσμου έχουν αναγνωρίσει και έχουν εξυμνήσει την πραγματική φιλία και πολλοί, από τα αρχαιότατα χρόνια ως σήμερα, έχουν γράψει γι’ αυτήν ότι είναι ένα από τα πιο απαραίτητα και τα πιο βασικά στηρίγματα του ανθρώπου για την επίλυση των προβλημάτων του, για την προκοπή του και για την ευτυχία του.
«Συν τε δύ’ ερχομένω», λέει ο Όμηρος· «όταν πηγαίνουν δύο μαζί» μπορούν οι άνθρωποι να τα βγάλουν πέρα καλύτερα και πιο άνετα. Γιατί ο πραγματικός φίλος θα σε βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ζητημάτων σου ή των κινδύνων που διατρέχεις και στην επιτυχία των σκοπών σου θα ακούσει τα μυστικά σου· στη δυστυχία σου θα λυπηθεί μαζί σου και με πίστη θα σου συμπαρασταθεί, στην ευτυχία σου δε θα σε φθονήσει, αλλά θα χαρεί κι εκείνος ειλικρινά, θα επαινέσει την καλή σου απόδοση και θα σου ευχηθεί το καλύτερο· δεν θα θελήσει ποτέ να σε εκμεταλλευτεί· όταν βρίσκεσαι σε ανάγκη, θα σε βοηθήσει· θα κάνει θυσίες για σένα,  θα σε σκέφτεται και όταν βρίσκεται μακριά σου· θα σου πει την αλήθεια και, όταν πρέπει, θα σε κρίνει με αυστηρότητα, θα είναι ειλικρινής μαζί σου και δεν θα σε κολακεύει· θα χαίρεται από την παρουσία σου και θα είναι ο συμπαραστάτης σου· θα σε ενθαρρύνει και θα σε στηρίζει για την κατάκτηση της αρετής και θα σε αποτρέπει από το κακό· θα κάνει υποχωρήσεις και δε θα κάνει ο,τιδήποτε το πονηρό, που θα μπορούσε να προκαλέσει μείωση, πόνο ή λύπη σε σένα. Τα ίδια φυσικά θα προσφέρεις και συ σ’ αυτόν, για να έχει στερεά θεμέλια η φιλία σας.
Η πραγματική φιλία ανυψώνει τους ανθρώπους ηθικά και πνευματικά, γιατί σ’ αυτήν ο δόλος δεν έχει θέση και η προσφορά είναι αυθόρμητη, εκούσια και ανιδιοτελής και η αμοιβαία συμπαράσταση στους πνευματικούς στόχους αποτελεσματική. Η αληθινή φιλία έχει διάρκεια και δεν τραυματίζεται (παρά σπανιότατα) από τις συκοφαντίες. Μόνο όμως εκείνοι που είναι πραγματικά καλλιεργημένοι και ενάρετοι αξιώνονται να την προσφέρουν και να την απολαύσουν.
Περιοδικό «Φιλόλογος», τεύχος 20 (απόσπασμα – διασκευή)

Ερωτήσεις
1.Τι είναι η πραγματική φιλία, σύμφωνα με το κείμενο;
2.Σε τι μπορούν να βοηθήσουν οι πραγματικοί φίλοι ο ένας τον άλλον;
3.Να βρείτε τη δομή της δεύτερης παραγράφου, τον τρόπο ανάπτυξης και να αποδώσετε το περιεχόμενό της σε έναν πλαγιότιτλο.
4.Να εντοπίσετε τη φωνή και τη συζυγία των υπογραμμισμένων ρημάτων.
5.Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις με τα ακόλουθα συνθετικά μέρη και να διακρίνετε τι μέρος του λόγου είναι το α΄συνθετικό:
  α + άξιος
  δυο + όροφος
  γη + άνθρακας
  από + άνεμος

Παραγωγή λόγου
Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα, να εξηγήσετε  γιατί είναι απαραίτητοι στον άνθρωπο οι φίλοι και με ποια κριτήρια οφείλουμε να τους επιλέγουμε.
(2- 3 παράγραφοι)


Κυριακή 17 Μαΐου 2020

ΡΗΜΑΤΑ ΦΩΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΙΕΣ



ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

Ενεργητική και παθητική φωνή – Συζυγίες

Ενεργητική και παθητική φωνή

Το ρήμα αποτελείται από το θέμα και την κατάληξη (π.χ. γράφ-ω).
Με βάση τις καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται σε δύο φωνές, την ενεργητική και την παθητική:
• στην ενεργητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη -ω ή -ώ, π.χ. βλέπ-ω, μιλ-ώ
• στην παθητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη -μαι, π.χ. κρύβο-μαι

Τα ρήματα κλίνονται σύμφωνα με τη φωνή στην οποία ανήκουν.
Πολλά ρήματα σχηματίζουν και τις δύο φωνές (π.χ. θεραπεύω-θεραπεύομαι), ενώ άλλα μόνο μία από τις δύο (π.χ. αμφιβάλλω, αναπνέω, φοβάμαι, χρειάζομαι).
Η ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων. Για παράδειγμα, το ρήμα σκέφτομαι είναι παθητικής φωνής αλλά έχει ενεργητική σημασία.

Τα ρήματα που σχηματίζουν μόνο παθητική φωνή λέγονται αποθετικά. πχ. δέχομαι, σκέφτομαι

Συζυγίες του ρήματος

Με βάση τις καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται επίσης σε δύο συζυγίες:
• στην α΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη στην ενεργητική φωνή (π.χ. δέν-ω) και -ομαι στην παθητική (π.χ. δέν-ομαι)

• στη β΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη στην ενεργητική φωνή (π.χ. γελ-ώ) και -ιέμαι, -ούμαι, -άμαι (π.χ. γελ-ιέμαι, στερ-ούμαι, κοιμ-άμαι).

Τα ρήματα α΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα ενεργητικής φωνής τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. λύνω) και στο ίδιο πρόσωπο της παθητικής φωνής τονίζονται στην προπαραλήγουσα
(π.χ. λύνομαι).

Τα ρήματα β΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα ενεργητικής φωνής τονίζονται στη λήγουσα (π.χ. αγαπώ) και στο ίδιο πρόσωπο της παθητικής φωνής τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. αγα-πιέμαι).
Τα ρήματα της  β΄συζυγίας χωρίζονται σε δύο τάξεις ανάλογα με τις καταλήξεις που παίρνουν στον ενικό του ενεστώτα της οριστικής:

Καταλήξεις ρημάτων β΄συζυγίας

                 Α΄ ΤΑΞΗ                                                                                   Β΄ ΤΑΞΗ
            Ενεργητική φωνή                                                                     Ενεργητική φωνή
                 -ώ, -άς, -ά                                                                               -ώ, -είς, -εί
              -ούμε, -άτε, -ούν                                                                     -ούμε, -είτε, -ούν
        
               Παθητική φωνή                                                                      Παθητική φωνή
              -ιέμαι, -ιέσαι, -ιέται                                                                  -ούμαι,-είσαι, -είται
           -ιόμαστε, -ιέστε, ιούνται                                                          -ούμαστε, -είστε, -ούνται
                                                                                                              -άμαι, -άσαι, -άται
                                                                                                             -όμαστε, -άστε, -ούνται

ΑΣΚΗΣΗ

Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

Ρήμα

Φωνή

Συζυγία

Τάξη

ακούω



οργίζομαι



αργώ



αναρωτιέμαι



περπατώ



θυμάμαι



τολμώ



ξεχνώ



αναθέτω



αδικώ







Παρασκευή 15 Μαΐου 2020

ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ



ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΦΗΓΗΣΗ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Διαβάστε το λαϊκό παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί» στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2582,10057/ ή στο βιβλίο ‘’Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Γυμνασίου’’. Στη συνέχεια:

Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί με στοιχεία που θα αντλήσετε από το κείμενο.

ΤΟΠΟΣ

ΧΡΟΝΟΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ «ΗΡΩΕΣ»

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ – Ο ΣΤΟΧΟΣ

Η ΔΡΑΣΗ – Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ


Η ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ - ΛΥΣΗ













2. Σε μια επιστολή που θα στείλετε σε ένα φίλο σας  αφηγηθείτε ένα περιπετειώδες ταξίδι που πραγματοποιήσατε με την οικογένειά σας το καλοκαίρι που πέρασε.

Ερωτήσεις για την οργάνωση της αφήγησης

Þ     Ποιο είναι το γεγονός της αφήγησης;
Þ     Πού συνέβη; Πότε συνέβη;
Þ     Ποια άλλα πρόσωπα συμμετείχαν;
Þ     Κάτω από ποιες συνθήκες συνέβη; (πώς) – τι το προκάλεσε;
Þ     Ποια ήταν η δική μου συμμετοχή σε ό, τι συνέβη ;
Þ     Ποια ήταν η τελική έκβαση και οι συνέπειές της ;
Þ     Ποια είναι τα συναισθήματα- σκέψεις –εντυπώσεις που μου προκάλεσε;