Κυριακή 17 Μαΐου 2020

ΡΗΜΑΤΑ ΦΩΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΙΕΣ



ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

Ενεργητική και παθητική φωνή – Συζυγίες

Ενεργητική και παθητική φωνή

Το ρήμα αποτελείται από το θέμα και την κατάληξη (π.χ. γράφ-ω).
Με βάση τις καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται σε δύο φωνές, την ενεργητική και την παθητική:
• στην ενεργητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη -ω ή -ώ, π.χ. βλέπ-ω, μιλ-ώ
• στην παθητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη -μαι, π.χ. κρύβο-μαι

Τα ρήματα κλίνονται σύμφωνα με τη φωνή στην οποία ανήκουν.
Πολλά ρήματα σχηματίζουν και τις δύο φωνές (π.χ. θεραπεύω-θεραπεύομαι), ενώ άλλα μόνο μία από τις δύο (π.χ. αμφιβάλλω, αναπνέω, φοβάμαι, χρειάζομαι).
Η ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων. Για παράδειγμα, το ρήμα σκέφτομαι είναι παθητικής φωνής αλλά έχει ενεργητική σημασία.

Τα ρήματα που σχηματίζουν μόνο παθητική φωνή λέγονται αποθετικά. πχ. δέχομαι, σκέφτομαι

Συζυγίες του ρήματος

Με βάση τις καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται επίσης σε δύο συζυγίες:
• στην α΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη στην ενεργητική φωνή (π.χ. δέν-ω) και -ομαι στην παθητική (π.χ. δέν-ομαι)

• στη β΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη στην ενεργητική φωνή (π.χ. γελ-ώ) και -ιέμαι, -ούμαι, -άμαι (π.χ. γελ-ιέμαι, στερ-ούμαι, κοιμ-άμαι).

Τα ρήματα α΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα ενεργητικής φωνής τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. λύνω) και στο ίδιο πρόσωπο της παθητικής φωνής τονίζονται στην προπαραλήγουσα
(π.χ. λύνομαι).

Τα ρήματα β΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα ενεργητικής φωνής τονίζονται στη λήγουσα (π.χ. αγαπώ) και στο ίδιο πρόσωπο της παθητικής φωνής τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. αγα-πιέμαι).
Τα ρήματα της  β΄συζυγίας χωρίζονται σε δύο τάξεις ανάλογα με τις καταλήξεις που παίρνουν στον ενικό του ενεστώτα της οριστικής:

Καταλήξεις ρημάτων β΄συζυγίας

                 Α΄ ΤΑΞΗ                                                                                   Β΄ ΤΑΞΗ
            Ενεργητική φωνή                                                                     Ενεργητική φωνή
                 -ώ, -άς, -ά                                                                               -ώ, -είς, -εί
              -ούμε, -άτε, -ούν                                                                     -ούμε, -είτε, -ούν
        
               Παθητική φωνή                                                                      Παθητική φωνή
              -ιέμαι, -ιέσαι, -ιέται                                                                  -ούμαι,-είσαι, -είται
           -ιόμαστε, -ιέστε, ιούνται                                                          -ούμαστε, -είστε, -ούνται
                                                                                                              -άμαι, -άσαι, -άται
                                                                                                             -όμαστε, -άστε, -ούνται

ΑΣΚΗΣΗ

Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

Ρήμα

Φωνή

Συζυγία

Τάξη

ακούω



οργίζομαι



αργώ



αναρωτιέμαι



περπατώ



θυμάμαι



τολμώ



ξεχνώ



αναθέτω



αδικώ