ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ
3
Ενεργητική
και παθητική φωνή – Συζυγίες
Ενεργητική και παθητική φωνή
Το ρήμα
αποτελείται από το θέμα και την κατάληξη (π.χ. γράφ-ω).
Με βάση τις
καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται σε δύο φωνές, την ενεργητική και την παθητική:
• στην
ενεργητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη -ω ή -ώ, π.χ. βλέπ-ω, μιλ-ώ
• στην
παθητική φωνή ανήκουν τα ρήματα που έχουν κατάληξη
-μαι, π.χ. κρύβο-μαι
✔ Τα
ρήματα κλίνονται σύμφωνα με τη φωνή στην οποία ανήκουν.
✔
Πολλά ρήματα σχηματίζουν και τις δύο φωνές (π.χ. θεραπεύω-θεραπεύομαι), ενώ
άλλα μόνο μία από τις δύο (π.χ. αμφιβάλλω, αναπνέω, φοβάμαι, χρειάζομαι).
✔ Η
ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων.
Για παράδειγμα, το ρήμα σκέφτομαι είναι παθητικής φωνής αλλά έχει ενεργητική
σημασία.
✔ Τα
ρήματα που σχηματίζουν μόνο παθητική φωνή λέγονται αποθετικά. πχ. δέχομαι, σκέφτομαι
Συζυγίες του ρήματος
Με βάση τις
καταλήξεις τα ρήματα χωρίζονται επίσης σε δύο
συζυγίες:
• στην α΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν
κατάληξη -ω στην ενεργητική φωνή
(π.χ. δέν-ω) και -ομαι στην παθητική
(π.χ. δέν-ομαι)
• στη β΄συζυγία ανήκουν τα ρήματα που έχουν
κατάληξη -ώ στην ενεργητική φωνή
(π.χ. γελ-ώ) και -ιέμαι, -ούμαι, -άμαι
(π.χ. γελ-ιέμαι, στερ-ούμαι, κοιμ-άμαι).
✔ Τα ρήματα α΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του
ενεστώτα ενεργητικής φωνής τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. λύνω) και στο ίδιο
πρόσωπο της παθητικής φωνής τονίζονται στην προπαραλήγουσα
(π.χ.
λύνομαι).
Τα ρήματα
β΄συζυγίας στο α΄πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα ενεργητικής φωνής
τονίζονται στη λήγουσα (π.χ. αγαπώ) και στο ίδιο πρόσωπο της παθητικής φωνής
τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. αγα-πιέμαι).
✔ Τα ρήματα της β΄συζυγίας χωρίζονται σε δύο τάξεις ανάλογα με τις καταλήξεις
που παίρνουν στον ενικό του ενεστώτα της οριστικής:
Καταλήξεις ρημάτων β΄συζυγίας
Α΄
ΤΑΞΗ
Β΄ ΤΑΞΗ
Ενεργητική φωνή Ενεργητική
φωνή
-ώ, -άς, -ά -ώ,
-είς, -εί
-ούμε, -άτε, -ούν -ούμε,
-είτε, -ούν
Παθητική φωνή Παθητική φωνή
-ιέμαι, -ιέσαι, -ιέται
-ούμαι,-είσαι, -είται
-ιόμαστε, -ιέστε, ιούνται -ούμαστε,
-είστε, -ούνται
-άμαι,
-άσαι, -άται
-όμαστε, -άστε, -ούνται
ΑΣΚΗΣΗ
Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Ρήμα
|
Φωνή
|
Συζυγία
|
Τάξη
|
ακούω
|
|||
οργίζομαι
|
|||
αργώ
|
|||
αναρωτιέμαι
|
|||
περπατώ
|
|||
θυμάμαι
|
|||
τολμώ
|
|||
ξεχνώ
|
|||
αναθέτω
|
|||
αδικώ
|