ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΑΦΗΓΗΤΗ
Με κριτήριο τη συμμετοχή του αφηγητή στην ιστορία
διακρίνονται 2 τύποι αφηγητή :
Ο ομοδιηγητικός αφηγητής: Είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας που είτε
παίζει ρόλο πρωταγωνιστικό, είτε λειτουργεί ως απλός παρατηρητής – δευτερεύον
πρόσωπο ή αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων ( πρωτοπρόσωπη αφήγηση ).
Ο
ετεροδιηγητικός ( ή παντογνώστης ) αφηγητής: Δεν έχει καμία
συμμετοχή στα γεγονότα που αφηγείται και γνωρίζει τα πάντα για τους ήρωες,
ακόμα και τις βαθύτερες σκέψεις τους (τριτοπρόσωπη αφήγηση). Καθώς ο αφηγητής γνωρίζει
τα πάντα, και δεν εστιάζει σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο χαρακτηρίζουμε την εστίαση της αφήγησης ως μηδενική.
ΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
1. Αφήγηση ή διήγηση: εξιστόρηση γεγονότων, απόδοση σκέψεων ή συναισθημάτων των
ηρώων από τον αφηγητή.
2. Διάλογος: πιστή απόδοση σε ευθύ λόγο του
λόγου των προσώπων με τη χρήση παύλας ή εισαγωγικών. Προσδίδει θεατρικότητα,
φυσικότητα και ζωντάνια, ενώ αποκαλύπτει το χαρακτήρα και το ήθος των ηρώων.
3. Περιγραφή: λεπτομερής αναπαράσταση προσώπων, τόπων, αντικειμένων, φαινομένων.
4.
Σχόλιο: Είναι η παρεμβολή
σκέψεων, σχολίων, γνωμών από τον αφηγητή, έξω από τη ροή της αφήγησης.
5.
Ο ελεύθερος πλάγιος λόγος: πρόκειται για πλάγιο λόγο, δηλαδή για τη
μεταφορά από τον αφηγητή σκέψεων και συναισθημάτων ενός προσώπου σε τρίτο
πρόσωπο και σε χρόνο παρελθόντα, αλλά χωρίς την εξάρτηση από ένα ρήμα, όπως συμβαίνει
στον κανονικό πλάγιο λόγο .
Ο λόγος του αφηγητή συνενώνεται με το λόγο των προσώπων.
6. Ο μονόλογος / εσωτερικός μονόλογος: Είναι
η απόδοση των σκέψεων, των συναισθημάτων , των αναμνήσεων και των συνειρμών του
ήρωα συνήθως σε α´ πρόσωπο και χρόνο ενεστώτα, χωρίς την παρέμβαση κάποιου
αφηγητή .
Ο ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ
Ως προς τη σειρά της παρουσίασης των γεγονότων :
1.Ευθύγραμμος, όταν ακολουθεί τη φυσική σειρά των γεγονότων της
ιστορίας.
2.Με
αναχρονίες, όταν παραβιάζεται
η φυσική σειρά των γεγονότων που διακρίνονται σε :
Α ) Αναδρομικές αφηγήσεις ή flash back (επιστροφή στο παρελθόν ) και
Β ) Πρόδρομες αφηγήσεις ή προλήψεις, δηλαδή εκ των
προτέρων αναφορά γεγονότων που θα συμβούν αργότερα .
Παρίσης Ιω. και Ν. Παρίσης., Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ
http://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/ekpaid_yliko/logot_mesi/logotexnia_afigimatologia.pdf